Vào ngày 14/5, ACIP TRIP #2, sáng kiến của Hiệp hội phát hành các phim độc lập, được tổ chức để tôn vinh điện ảnh Bồ Đào Nha. Ba phim do Hiệp hội các Giám đốc Bồ Đào Nha (APR) chọn sẽ được trình chiếu, cụ thể là phim "Damned Summer" của đạo diễn Pedro Cabeleira, "Colo" của đạo diễn Teresa Villaverde và "Leon Franca" của đạo diễn Leonor Teles.
ẢNH: CHARADES
Đi kèm với sự lựa chọn đấy là lời nhận xét của các giám đốc rằng điện ảnh Bồ Đào Nha "bền bỉ và dai dẳng, mặc cho bao khó khăn trong quá trình sản xuất nhưng nền điện ảnh nơi đây vẫn tự tạo cho mình lối đi riêng để tiếp tục tồn tại và sáng tạo."
Các phim của Bồ Đào Nha tại Liên Hoan Phim Cannes (LHP) năm nay gồm ứng cử viên cho hạng mục Un Certain Regard (góc nhìn đặc biệt) là tác phẩm “The Dead and the Others” từ đạo diễn João Salaviza và nhà viết kịch bản Renée Nader Messora, tác phẩm đạt doanh thu của hãng phim Luxbox đặt trụ sở tại Paris; tác phẩm “The Great Mystical Circus” của Carlos Diegues thuộc hãng Latido Films; phim “Diamantino” về đề tài bóng đá với mong đợi sẽ gây bùng nổ tại Tuần lễ Phê bình của Gabriel Abrantes và Daniel Schmidt; và cũng cùng với sự mong đợi đó là phim ngắn “Amor, Avenidas Novas” của Duarte Coimbra; và khép lại là phim “The Man who Killed Don Quixote” của nhà viết kịch bản người Anh,Terry Gilliam.
Phim “Quixote,” do Pandora Cunha Telles thuộc hãng Ukbar Filmes đồng sản xuất, được hưởng lợi từ chính sách khuyến khích thuế phim tại Bồ Đào Nha được đưa ra vào năm 2017, chương trình đã được cải tiến để giảm tối đa 30% tiền mặt, dự kiến sẽ mang lại nguồn tài trợ đáng kể cho các tác phẩm Bồ Đào Nha.
Theo Terese Villaverde, với ít hơn 20 tác phẩm mỗi năm, với một thị trường nội địa nhỏ, với mức tài trợ công thấp và không ổn định, các nhà làm phim Bồ Đào Nha đã trở thành bậc thầy trong việc "làm phim với kinh phí thấp".
Mãi cho đến đầu những năm 2000, tiếng tăm trên trường quốc tế của điện ảnh Bồ Đào Nha mới được lan rộng nhờ vào những nhà làm phim sau này như Manoel de Oliveira, Joao Cesar Monteiro, Paulo Rocha và những đạo diễn trẻ như Pedro Costa ( tác phẩm "Horse Money”) và Miguel Gomes (tác phẩm “Tabu”).
Một thế hệ đạo diễn mới ra đời và giành được nhiều danh hiệu hàng đầu tại các liên hoan quốc tế hạng A, bao gồm một loạt các giải thưởng phim ngắn tuyệt nhất cho các đạo diễn như Joao Salaviza, Leonor Teles và Diogo Costa Amarante. Điện ảnh Bồ Đào Nha được đánh giá cao từ các nhà tổ chức, minh chứng là lễ hội phim Locarno First Look năm nay đã tôn vinh điện ảnh Bồ Đào Nha.
Tuy nhiên, việc thiếu nguồn tài trợ vẫn là vấn đề nhức nhói mà các nhà làm phim phải đối mặt trong suốt những năm qua.
Việc chính sách phim được sửa lại nhiều lần dẫn đến sự không chắc chắn và các tranh luận gay gắt về các thể loại phim được phép sản xuất và các thủ tục lựa chọn.
Ngành công nghiệp Bồ Đào Nha có sự phân chia rõ ràng giữa "thương mại" và "tác giả" điện ảnh với hiệp hội các nhà sản xuất và hiệp hội các giám đốc dành riêng cho từng khía cạnh.
Một trong những nguồn bất mãn là do nguồn tài trợ cho Viện phim ICA chỉ chủ yếu từ các khoản thu dựa trên doanh thu quảng cáo và thương mại của các đài truyền hình và nhà phân phối địa phương, hầu như không có nguồn tài trợ trực tiếp từ Ngân sách Nhà nước.
Kết quả là các đài truyền hình đã vận động hành lang để thu hút nguồn tài trợ vào các sản phẩm có khả năng được xếp hạng cao ở địa phương nhưng điều này có thể gây ảnh hưởng đến khả năng của Bồ Đào Nha trong việc sản xuất những tác phẩm đủ tiềm lực để được trình chiếu tại các liên hoan phim hạng A.
Đầu năm 2017, sau khi luật phim mới được thông qua, hơn 500 nhà làm phim từ Bồ Đào Nha và quốc tế đã ký đơn thuyết phục chính phủ duy trì hệ thống hỗ trợ cho điện ảnh và phản đối những đề xuất thay đổi đối với hệ thống lựa chọn thành viên ban giám khảo.
Một mối tranh cãi cơ bản đã tồn tại từ khi có tuyên bố rằng hệ thống đề cử mới nghĩa là các thành viên ban giám khảo sẽ được các nhà điều hành công nghiệp đề cử và sau đó được yêu cầu đánh giá các dự án do các nhà điều hành này và nhà sản xuất phim độc lập đề xuất.
Các hệ thống hỗ trợ hiện vẫn đang được sửa đổi và đã bổ nhiệm chủ tịch mới cho ICA - Luis Chaby Vaz. Nhưng căng thẳng cũng sẽ không vì thế mà biến mất.
Nhà sản xuất Luís Urbano than rằng: "Đôi khi tôi cảm thấy nó như một cuộc nội chiến mà không có dấu hiệu kết thúc."
Urbano là đồng sản xuất tác phẩm "Sach Family Vacation" của Ira Sachs, và tác phẩm tiếp theo của Miguel Gomes - "Selvajaria" - tác phẩm đầu tay của Gonçalo Waddington - "Patrick" - với ngân sách là 2 triệu euro (2,4 triệu USD) thì đây là một con số hiếm đối với một tác phẩm đầu tay như thế ở Bồ Đào Nha.
“Điện ảnh Bồ Đào Nha rất là loạn. Nó không cố phải tuân theo các quy tắc về thể loại, nó rất tự do. Về cái việc giảm quy mô thị trường nội địa của chúng tôi thì nó chả có ý nghĩa gì cả khi chúng tôi bị cưỡng ép theo định hướng thị trường.”
Urbano nói rằng những tác phẩm thành công nhất về mặt tài chính của Bồ Đào Nha trong những năm gần đây, với doanh thu toàn cầu khoảng 3,6 triệu USD, là phim hài trong nước “Patio das Cantigas” và “Tabu” của Miguel Gomes do chính ông sản xuất. Ông cũng đưa ra các ví dụ gần đây khác như “The Nothing Factory” của Pedro Pinho, được chiếu rộng rãi ở hơn 12 quốc gia.
Tiếp sau Urbano sẽ sản xuất "Hotel Imperio" của Ivo Ferreira, được xử lý bởi Match Factory và sẽ ra mắt sau LHPCannes.
Ngoài “Quixote”, Pandora Cunha Telles mới đây đã sản xuất bộ phim chiến tranh “Soldado Milhões” với các tình tiết gây cấn, đây là bom tấn thứ hai trong nước của năm nay và đang chuẩn bị sản xuất “Sandra” của Simão Cayatte và “Arte de morrer longe” của Júlio Alves.
Cô hoài nghi việc chính sách về phim nội địa sẽ ổn định trong tương lai gần. "Chính phủ nên thiết lập một chiến lược cho 5-10 năm tới và làm rõ mục tiêu về thị phần trong nước, hỗ trợ phân phối nếu muốn phim ảnh và phim truyền hình nhắm đến khán giả trẻ tuổi, tường thuật so với phim nghệ thuật. Nhưng không có chính sách rõ ràng. ”
Maria João Mayer, nhà sản xuất của tác phẩm Diamantino, nói rằng điện ảnh Bồ Đào Nha thu hút các lễ hội quốc tế bởi vì họ rất can đảm và không đi theo các khung mẫu sẵn có.
"Diamantino" là một cái gì đó rất riêng và mang tính chính trị, tôi tin rằng tác phẩm sẽ có một sự đột phá sau Cannes."
Tuy nhiên, một số cá nhân vẫn cho rằng điện ảnh Bồ Đào Nha chỉ có thể xếp ở mức trung bình, kết hợp một câu chuyện mạnh mẽ với tầm nhìn tiến bộ, Giám đốc sản xuất Fernando Vendrell với tác phẩm “Apparition” không mấy được chú ý tại phòng vé gần đây cho rằng việc làm thái quá của nhà nước đã gây cản trở sự phát triển của nên điện ảnh nước nhà. “Việc đưa ra quyết định chỉ được thực hiện bởi viện phim ICA. Về cơ bản, các quyết định của giám khảo dựa trên cơ sở nền tảng của các ứng cử viên hơn là chất lượng của các dự án.”
Tuy nhiên Paulo Trancoso, nhà sản xuất và chủ tịch của Học viện Điện ảnh Bồ Đào Nha vẫn lạc quan về tương lai. Ông nói rằng: “Điện ảnh Bồ Đào Nha luôn có nhiều bất ổn nhưng chúng tôi vẫn duy trì được lượng phim liên tục, với nền điện ảnh rất đặc biệt mà tôi phải nói là ‘ghiền phim’và tác giả luôn có tầm nhìn mạnh mẽ."
Điều đó đã thành hiện thực "mà không có những nhượng bộ đáng kể nào cho việc sản xuất hàng loạt và sản xuất ra toàn cầu. Thách thức chính của chúng tôi là giúp khán giả Bồ Đào Nha nhận ra và đánh giá cao nền điện ảnh phong phú của riêng họ.”
