Đại sứ Lê Công Phụng: Quan hệ Việt - Mỹ đang phát triển nhanh và thiết thực

Quan hệ Việt - Mỹ là một trong những mối quan hệ song phương phát triển nhanh và hết sức thiết thực. Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Lê Công Phụng đã nhận định như vậy khi trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN tại Mỹ.
Đại sứ Lê Công Phụng cho biết năm 2009 là một năm khá đặc biệt trong mối quan hệ song phương giữa Việt Nam và Mỹ. Quan hệ hai nước đã có bước chuyển biến sâu sắc và có chất lượng. Hai bên đều muốn đẩy mạnh quan hệ hợp tác, hữu nghị và gắn kết với nhau trên nhiều lĩnh vực. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có nhiều cơ hội gặp gỡ Tổng thống Mỹ Barắc Ôbama (Barak Obama) cũng như các quan chức cấp cao của Mỹ tại Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ), Hội nghị cấp cao APEC, Hội nghị cấp cao ASEAN, gần đây nhất là Hội nghị thượng đỉnh của LHQ về biến đổi khí hậu tại Côpenhagen (Copenhagen, Đan Mạch). Bên cạnh đó, các quan chức cấp cao hai bên cũng đã có nhiều cuộc tiếp xúc, trao đổi và đối thoại. Trong năm qua, nhiều quan chức cấp cao Việt Nam, trong đó có các Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Công an, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cũng đã thăm Mỹ để trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế, đặc biệt là các bước nhằm thúc đẩy quan hệ Việt - Mỹ. Trong khi đó, các quan chức cấp cao của Mỹ như Ngoại trưởng Hilari Clintơn (Hillary Clinton), Thứ trưởng thứ nhất Bộ Ngoại giao, các nghị sĩ, đã có nhiều cuộc trao đổi rất hiệu quả, thẳng thắn trong việc thúc đẩy quan hệ giữa hai nước. Xét về mặt khu vực và quốc tế, Việt Nam đã hợp tác rất bình đẳng và hiệu quả với Mỹ trong các hoạt động của Hội đồng Bảo an LHQ, Hội nghị cấp cao APEC, cấp cao ASEAN và các hội nghị khác.
Trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư, trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế - tài chính toàn cầu, mặc dù nhập khẩu của Mỹ giảm trên 30% trong năm 2009, nhưng riêng nhập khẩu của Mỹ từ Việt Nam giảm rất ít, chỉ 1,8%, chủ yếu do giá cả giảm, còn về khối lượng thậm chí có những mặt hàng còn cao hơn trước đây. Mỹ là một trong những nhà đầu tư lớn trong số 83 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Riêng năm 2009, Mỹ là nhà đầu tư số một ở Việt Nam.
Về giáo dục, hiện có tới hơn 10.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Mỹ. Việt Nam chủ trương tiếp tục tạo điều kiện cho sinh viên đại học cũng như sau đại học sang Mỹ học tập. Hiện Chính phủ Việt Nam đang chủ trương nâng cấp các trường đại học Việt Nam cả về tổ chức và chất lượng. Việt Nam đã hợp tác hết sức chặt chẽ với Mỹ trong lĩnh vực này và Mỹ cũng sẵn sàng hỗ trợ để xây dựng các trường đại học của Mỹ ở Việt Nam hoặc các trường đại học Việt - Mỹ trên đất Việt Nam. Công việc này đang triển khai rất thuận lợi.
Về an ninh - chính trị, trong năm 2009, quan hệ hai nước đã có những bước tiến rất tích cực. Bộ trưởng Công an, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam đã sang thăm và thỏa thuận với đối tác Mỹ những bước hợp tác cụ thể. Việc nâng cấp đối thoại quốc phòng Việt - Mỹ đi liền với đối thoại chiến lược về chính trị - an ninh sẽ là một bước tiến hết sức quan trọng để hai bên tăng cường sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau. Bên cạnh đó, hai bên cũng đang đẩy mạnh hợp tác văn hóa và giao lưu với việc cử các đoàn đại biểu và sinh viên để giao lưu, trao đổi nhằm nâng cao sự hiểu biết lẫn nhau, làm cơ sở vững chắc cho sự phát triển hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Mỹ.
Về chính sách của Mỹ đối với Việt Nam, Đại sứ Lê Công Phụng cho biết qua trao đổi với các trung tâm nghiên cứu, các học giả và một số quan chức cấp cao của Mỹ, họ đều cho rằng chính sách của chính quyền Ôbama đối với Đông Nam Á và đối với Việt Nam là sự tiếp tục chính sách của Tổng thống Gioócgiơ Busơ (George Bush), nhưng với tốc độ mạnh hơn, nhanh hơn, linh hoạt hơn và trong các điều kiện thuận lợi hơn. Mỹ đang tìm cách tăng cường sự hiện diện và củng cố vị trí của mình ở khu vực Đông Nam Á, trong đó đặc biệt quan tâm đến Việt Nam và Inđônêxia. Mỹ cũng muốn có quan hệ tốt với ASEAN để thúc đẩy sự gắn kết giữa Mỹ với khu vực này. Lần đầu tiên, Mỹ đã tham gia Hội nghị cấp cao Mỹ - ASEAN. Cả Ngoại trưởng và Tổng thống Mỹ đều đã tới khu vực ASEAN và chắc chắn trong năm tới sẽ có những quan chức cấp cao Mỹ đi Việt Nam. Hiện hai bên đang thảo luận để xúc tiến cuộc gặp cấp cao lần thứ hai giữa Mỹ với ASEAN. Hướng chung của các nước ASEAN là muốn cuộc gặp đó diễn ra tại Hà Nội.
Về phương hướng phát triển của quan hệ Việt - Mỹ trong năm 2010, Đại sứ Lê Công Phụng nhấn mạnh quan hệ Việt - Mỹ là mối quan hệ rất đặc biệt, có tính đặc thù riêng so với quan hệ giữa Việt Nam với các nước khác, xuất phát từ mối quan hệ thù địch do lịch sử chiến tranh để lại. Trải qua gần 15 năm kể từ khi bình thường hóa quan hệ năm 1995, quan hệ Việt - Mỹ đã có những bước phát triển nhanh và thiết thực. Quan hệ song phương về cơ bản đã chuyển từ xung đột sang hợp tác, hữu nghị và được đẩy nhanh trên tất cả các lĩnh vực. Từ năm 2005 đến nay năm nào cũng có các cuộc viếng thăm của lãnh đạo cao cấp hai nước. Các chuyến thăm đó đánh dấu những mốc quan trọng trong sự phát triển quan hệ song phương, tạo cơ sở để phát triển quan hệ về lâu dài. Tuy nhiên, giữa hai nước vẫn còn những khác biệt như vấn đề dân chủ, nhân quyền. Hiện hai bên đang tìm cách đối thoại để xử lý những khác biệt đó.
Trên cơ sở những thành quả đạt được trên các lĩnh vực, hai bên sẽ nỗ lực đẩy mạnh hơn nữa sự hợp tác, trong đó chú trọng hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển trong khu vực, cùng hợp tác giải quyết các vấn đề toàn cầu. Việt Nam mong muốn tăng cường hợp tác với Mỹ trong lĩnh vực kinh tế, giáo dục, cải tạo và nâng cấp cơ sở hạ tầng. Năm 2010, hai bên sẽ kỷ niệm 15 năm bình thường hóa quan hệ. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng như các cơ quan liên quan muốn hai nước tổ chức trọng thể sự kiện này để tạo không khí mới ở Việt Nam cũng như ở Mỹ nhằm thúc đẩy và làm sâu sắc hơn, hiệu quả hơn mối quan hệ song phương. Dự kiến, trong năm tới sẽ có các chuyến viếng thăm lẫn nhau của các nhà lãnh đạo cấp cao hai nước. Những cuộc viếng thăm đó sẽ là động lực quan trọng góp phần thúc đẩy sự hợp tác giữa hai bên.
Ngoài ra, năm 2010, Việt Nam sẽ đảm nhận chức Chủ tịch ASEAN. Mỹ đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong ASEAN và mong muốn Việt Nam giúp tăng cường mối quan hệ giữa Mỹ với ASEAN, làm cho mối quan hệ hợp tác Mỹ - ASEAN chặt chẽ hơn, trên cơ sở đó cùng Mỹ giải quyết các vấn đề tồn tại để thúc đẩy quan hệ với các nước Đông Nam Á. Bên cạnh đó, Mỹ hy vọng hợp tác chặt chẽ hơn với Việt Nam trong các vấn đề truyền thống và phi truyền thống như vấn đề khủng bố, giữ gìn an ninh khu vực, biến đổi khí hậu,... đồng thời mong muốn Việt Nam tham gia nhiều hơn vào các cơ chế của thế giới cũng như các cơ chế của khu vực, chẳng hạn như Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Mỹ cũng muốn hợp tác với Việt Nam để xử lý các vấn đề còn tồn tại như vấn đề người Mỹ mất tích, người Việt Nam mất tích. Chắc chắn năm 2010 sẽ bận rộn hơn, quan hệ hợp tác giữa hai nước sẽ sôi động hơn, tạo đà mới cho sự hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong thời gian tới./.